Fiodor Dostojewski „Idiota” – audiobook , czyta Wojciech Pszoniak

    Pisałam już kiedyś przy okazji „Pani Bovary” o książkach, które mimo ustalonej pozycji w literaturze, nawet międzynarodowej, nie każdemu się  podobają.  Tak właśnie było również z „Idiotą”, audiobook był przeraźliwie długi, trwał około 40 godzin. Już na samym początku czułam, że nie spodoba mi się, że jak to się mówi, to „inna bajka”. Ale się zawzięłam, że wysłucham go do końca, że może jednak odkryję w nim to „coś”, co niektórzy widzą. To była prawdziwa walka samej ze sobą. Wiele razy miałam ochotę zmienić płytę na inną. Przez cały czas trwania „Idiota” nie podobał mi się, tak było na początku i na końcu. Był przeraźliwie nudny, a znaczną jego część stanowiły rozważania filozoficzne, za czym delikatnie mówiąc nie przepadam . W miarę ciekawa była jedynie sama końcówka.

     Główni bohaterowie nie przypominają w niczym tzw. normalnych ludzi, nigdy nie spotkałam nikogo, kto zachowywałby się w taki sposób, jak oni. Mówiąc prosto z mostu, zachowują się tak, jakby mieli poważne zaburzenia psychiczne. Główny bohater książę Myszkin przez kilka lat przed wydarzeniami, o których jest mowa, leczył się psychiatrycznie. Nastazja Filipowna to kobieta, w której Myszkin się zakochał, sam o niej mówił, że to kobieta szalona. Rogożyn z kolei również kochał się w Nastazji , w kluczowym momencie wydarzeń miał zapalenie mózgu. Myszkin kochając Nastazję, nie był pewny, czy aby nie zakochał się w Agłaji Jepanczyn, córce generała. Nastazja Filipowna nie mogła zaś zdecydować się, czy kocha Myszkina , czy Rogożyna. Tytułowy Idiota to Myszkin, który jest idealistą i zachowuje się tak, jakby wszyscy ludzie byli dobrzy , jego naiwność jest porażająca, stąd też niektórzy nazwali go właśnie Idiotą.

    To, że większość bohaterów nie mogła się zdecydować, w kim jest zakochana , lub czy kogoś kochają, czy nienawidzą, to najbardziej normalne wątki w tej powieści.  Większość scen określiłabym jako „nienormalne”, nierzeczywiste i nierealne. Przykładowo na początku  w mieszkaniu Nastazji zebrała się większa grupa osób, a ona chciała wypróbować , czy Rogożyn ją kocha. Najpierw, przed spotkaniem,  kazała mu zebrać olbrzymią ilość gotówki, a potem wrzuciła ją do kominka i kazała mu wyciągać banknoty gołymi rękami. Potem uznała, że nie chce Rogożyna, ale może mu dać swój posag, a sama wobec braku innych środków finansowych zostanie prostytutką.  Myszkin z kolei cudem uniknął zabicia przez Rogożyna,  a po całym zajściu uznał, że nic się nie stało i że dalej są przyjaciółmi. To tylko pierwsze z brzegu przykłady.

     Najgorsze były te rozważania filozoficzne. Jeden z bohaterów był ciężko chory i opowiadał, że zostały mu 2 tygodnie życia. Ze swojego pokoju miał widok na ścianę sąsiedniego budynku. W różnych fragmentach książki było łącznie chyba kilka godzin rozważań o tej ścianie. Inne rozważania to np. co czuje skazaniec przed wykonaniem wyroku śmierci, albo jak wyglądają wyrzuty sumienia u przestępcy.

     Nie tak dawno czytałam trzeci tom „W poszukiwaniu straconego czasu” Prousta. Tam też jest sporo rozważań, ale nie są one tak abstrakcyjne, jak w „Idiocie”, u Prousta są one głównie o charakterach ludzkich, o sztuce czy muzyce. U Prousta czyta się o ludziach takich, jakich można spotkać na co dzień , i ekscentrycznych i pospolitych. Ludzi opisywanych przez Dostojewskiego można spotkać pewnie w szpitalu psychiatrycznym lub w więzieniu.  Dawno temu czytałam „Zbrodnię i karę” i „Braci Karamazow” Dostojewskiego, pamiętam , że czytałam je z zainteresowaniem. „Idiota” wydał mi się inny od tamtych powieści.

     Świetne przeczytanie powieści to chyba jedyny plus, przynajmniej dla mnie.